14. emerytura 2025 nie dla wszystkich. Ci Polacy obejdą się smakiem. Nie zobaczą ani grosza

Co to jest 14. emerytura i kto się jej spodziewa?

14. emerytura, znana również jako „czternastka”, to coroczne dodatkowe świadczenie skierowane do emerytów oraz rencistów. Ustanowiona została ustawą z 26 maja 2023 roku. Wysokość pełnej wypłaty odpowiada minimalnej emeryturze po marcowej waloryzacji – w 2025 roku będzie to 1878,91 zł brutto. O prawo do tego dodatku mogą ubiegać się osoby, które na 31 sierpnia 2025 r. posiadają „czynne” prawo do jednej z 16 emerytur lub rent wymienionych w ustawie.

 

Limity dochodowe i zasada „złotówka za złotówkę”

Limit dochodowy wynosi 2900 zł brutto. Osoby, które nie przekroczą tej kwoty, otrzymają pełną czternastkę. Jednak już w przypadku przekroczenia 2900,01 zł brutto obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę” – każda złotówka nadwyżki zmniejsza wysokość dodatku.

• Przy świadczeniu powyżej około 4728,91 zł brutto, czternasta emerytura spada poniżej ustawowego minimum 50 zł i nie jest wypłacana wcale.
• Dodatek nie przysługuje, gdy emerytura lub renta jest zawieszona w miesiącu poprzedzającym wypłatę, na przykład w wyniku przekroczenia limitów dorabiania.

Wyliczenie limitu wynika z przepisów: wysokość minimalnej emerytury pomniejszonej o 50 zł (1878,91 zł – 50 zł = 1828,91 zł), co w połączeniu z limitem 2900 zł daje łączną granicę 4728,91 zł. W mediach można jeszcze spotkać starszą wartość 4630,96 zł obowiązującą w 2024 roku.

 

Kto nie otrzyma 14. emerytury?

Prawo do czternastki tracą osoby, których świadczenia są zawieszone, nawet jeśli dzieje się to na jeden miesiąc. Wśród grup wykluczonych ustawowo znajdują się m.in. sędziowie i prokuratorzy w stanie spoczynku oraz niektórzy sportowcy – beneficjenci rent specjalnych dla medalistów olimpijskich. Również osoby pobierające wyłącznie zagraniczne emerytury lub renty nie mają prawa do dodatku.

 

Jak zadbać o prawo do 14. emerytury?

Warto na bieżąco monitorować wysokość swojego świadczenia brutto, np. poprzez platformę internetową ZUS (PUE ZUS) lub ostatnią decyzję waloryzacyjną. Osoby, które dorabiają, powinny pilnować limitów dochodowych, aby uniknąć zawieszenia wypłaty emerytury lub renty. Dodatkowo, renta rodzinna dzielona jest proporcjonalnie między uprawnionych. Jeśli udział poszczególnego świadczeniobiorcy spadnie poniżej 50 zł brutto, ZUS nie wypłaci mu czternastki.

W razie wątpliwości warto odwiedzić placówkę ZUS lub zadzwonić na infolinię, aby potwierdzić prawa do dodatku, mimo iż nie wymaga on składania odrębnego wniosku – ZUS przyznaje czternastkę z urzędu.

14. emerytura a rosnące koszty leków

Chociaż dodatkowa emerytura ma stanowić istotne wsparcie finansowe, dla wielu seniorów nie pokryje w pełni rosnących wydatków na leczenie. Dane portalu Money.pl pokazują, że co czwarty emeryt wydaje na leki ponad 500 zł miesięcznie – to blisko jedna trzecia minimalnej emerytury.

Długotrwałe obciążenia finansowe negatywnie wpływają także na zdrowie psychiczne seniorów. Badania Fundacji „Twarze Depresji” wskazują, że 16% osób po 60. roku życia doświadcza poczucia utraty sensu życia, a 5% deklaruje myśli samobójcze. Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla, iż przewlekły stres związany z niepewnością finansową, zwłaszcza obawą o środki na leczenie, zwiększa ryzyko depresji.

Brak odpowiednich środków na kontynuację terapii prowadzi często do pogorszenia stanu zdrowia fizycznego, co z kolei potęguje problemy psychiczne i tworzy błędne koło trudne do przełamania.