To nie „zwykła” choroba, tylko nerwica. 6 objawów, które daje ciało, gdy wysiada psychika

Nerwica – nie tylko termin z psychologii

Choć słowo „nerwica” jest powszechnie znane i głęboko zakorzenione w tradycji psychologicznej, w aktualnej Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) używa się go coraz rzadziej i wyłącznie do praktyk okazjonalnych. W Polsce jednak termin ten najczęściej odnosi się do zaburzeń lękowych, które pojawiają się pod postacią objawów somatycznych, czyli fizycznych.

Nerwice obejmują szerokie spektrum problemów psychicznych, które mogą manifestować się na różne sposoby – jako zaburzenia zachowania (np. obsesyjne mycie rąk), natrętne myśli, emocje (np. nasilony lęk), a także dolegliwości somatyczne imitujące poważne choroby, co często wywołuje mylne przekonanie o zagrożeniu życia.

6 podstawowych sygnałów nerwicy wg Antoniego Kępińskiego

Polski psychiatra Antoni Kępiński wskazywał na kilka kluczowych objawów nerwicy, które warto poznać:

Lęk

W nerwicy lęk może dotyczyć konkretnych sytuacji – na przykład strachu przed wysokością – lub być uogólniony, niezwiązany z żadnym wyraźnym bodźcem. Towarzyszą mu często napady paniki i uczucie stałego, wyczerpującego napięcia, które znacznie obniża komfort życia.

„Błędne koło”

Mechanizm nerwicy często określany jest metaforą błędnego koła, gdzie lęk wywołuje objawy sugerujące poważne choroby, takie jak zawał, co z kolei potęguje jeszcze większy niepokój. Ten samonapędzający się proces pogarsza stan zdrowia psychicznego pacjenta.

Egocentryzm

Objawy somatyczne wywołują silną koncentrację na własnym ciele i własnym zdrowiu, co może powodować nadmierne zamartwianie się i oddalenie od relacji z innymi ludźmi.

Zaburzenia wegetatywne

Do często pojawiających się symptomów somatycznych zalicza się m.in. bezsenność, duszności czy bóle, które mogą mylnie sugerować poważne schorzenia.

Warto podkreślić, że osoby cierpiące na nerwicę zwykle zachowują zdolność do krytycznej oceny swojego stanu, często rozumieją, że ich lęk jest przesadzony, lecz mimo to nie są w stanie sobie z nim poradzić.

Zespół lęku uogólnionego (GAD) – chroniczny niepokój w tle

Zespół lęku uogólnionego (ang. Generalized Anxiety Disorder, GAD) to jedno z najczęściej występujących zaburzeń lękowych. Charakteryzuje się przewlekłym, trudnym do kontrolowania zamartwianiem się o rozmaite aspekty życia, takie jak zdrowie, praca czy finanse. Lęk w GAD nie jest związany z żadnym konkretnym zdarzeniem i utrzymuje się przez większość dni co najmniej przez 6 miesięcy.

Obok psychicznego niepokoju osoby z GAD doświadczają również dolegliwości fizycznych, m.in.:

• przewlekłego zmęczenia,
• napięcia mięśniowego,
• bólu głowy,
• zaburzeń snu,
• trudności w koncentracji,
• objawów ze strony przewodu pokarmowego.

Pacjenci często zdają sobie sprawę z nadmiernego poziomu lęku, ale nie potrafią go opanować, co znacząco wpływa na ich codzienne funkcjonowanie.

Objawy somatyczne i współistniejące choroby

Pacjenci, którzy zgłaszają niewyjaśnione dolegliwości somatyczne, często mają w rzeczywistości zdiagnozowane zaburzenia lękowe takie jak GAD lub depresję. Badania wskazują, że zespół lęku uogólnionego może poprzedzać rozwój objawów fizycznych, a także zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń somatyzacyjnych.

Typowe objawy i choroby towarzyszące GAD obejmują:

• bóle w klatce piersiowej,
• zespół chronicznego zmęczenia,
• zespół jelita drażliwego,
• hiperwentylację,
• napięciowe bóle głowy,
• oraz przewlekłe schorzenia somatyczne, takie jak nadciśnienie, cukrzyca i choroby serca.

Warto wiedzieć, że intensywność i zakres objawów somatycznych mogą zależeć od czynników kulturowych, jednak połączenie objawów lękowych i fizycznych występuje na całym świecie i jest wynikiem zarówno genetycznych predyspozycji, jak i wpływu traumatycznych doświadczeń czy stresu środowiskowego.

„Nerwica to choroba złożona i niejednoznaczna, którą trudno sprowadzić do jednego schematu. Rozpoznanie i leczenie wymaga uważnej obserwacji zarówno ciała, jak i psychiki pacjenta.”