Co to jest czerniak?
Czerniak to nowotwór skóry rozwijający się z melanocytów, czyli komórek produkujących melaninę – barwnik nadający kolor skórze, włosom i oczom. Może powstać zarówno na podłożu istniejącego znamienia barwnikowego, jak i na niezmienionej skórze. Lokalizuje się najczęściej na obszarach narażonych na działanie promieni słonecznych, takich jak twarz, plecy, ramiona czy nogi. Czerniak należy do najbardziej agresywnych nowotworów skóry. W przypadku braku wczesnej diagnozy i leczenia, szybko daje przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a także do odległych narządów, głównie płuc i mózgu.
W Polsce czerniak stanowi nieco ponad 2% wszystkich rozpoznanych nowotworów złośliwych i jest przyczyną około 1,4% zgonów spowodowanych rakiem. Warto podkreślić, że czerniak może także rozwijać się na błonach śluzowych, gałkach ocznych oraz paznokciach.
Jak wygląda czerniak?
Objawy czerniaka są bardzo różnorodne pod względem koloru, kształtu i rozmiaru. Należy zwrócić szczególną uwagę na następujące symptomy:
- zmiany wielkości, kształtu lub barwy znamienia lub pieprzyka,
- pojawienie się nowego znamienia lub pieprzyka na skórze,
- nierówne lub nieregularne granice oraz asymetria znamienia,
- swędzenie, krwawienie lub owrzodzenie znamienia,
- znamiona o średnicy większej niż 6 mm.
Skąd bierze się czerniak?
Najczęstszą przyczyną powstawania czerniaka jest nadmierne wystawienie skóry na działanie promieniowania UV, zarówno ze słońca, jak i z solarium. Do czynników ryzyka zalicza się także:
- jasną karnację i jasne oczy,
- liczne znamiona i pieprzyki na skórze,
- predyspozycje genetyczne,
- występowanie czerniaka w rodzinie,
- obniżoną odporność organizmu.
Jak skutecznie chronić się przed czerniakiem?
Kluczową rolę w profilaktyce czerniaka odgrywa unikanie nadmiernego opalania i systematyczne stosowanie kremów z wysokim filtrem UV. Regularne wizyty kontrolne u dermatologa to kolejny ważny krok, który pozwala na wczesne wykrywanie podejrzanych zmian skórnych. Znamiona budzące wątpliwości diagnostyczne powinny zostać usunięte chirurgicznie. Pamiętajmy, że skuteczność leczenia czerniaka zależy przede wszystkim od stadium choroby w momencie rozpoznania – im szybciej zostanie wykryty nowotwór, tym większa szansa na całkowite wyleczenie.